Tháp Po Klong Garai, một trong những địa điểm lôi cuốn nhất của tỉnh Ninh Thuận, là một di tích Quốc gia đặc biệt, đánh dấu bản sắc kiến trúc nghệ thuật độc đáo và chứa đựng sự hào hứng của người Chăm về văn hóa và lịch sử. Nó đã chống trọi qua một loạt biến cố lịch sử và những tổn thất từ thời gian, nhưng vẫn giữ nguyên nguyên giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc Chăm. Tháng 6 năm 2016, Thủ tướng Chính phủ đã chính thức công nhận nó là một Di tích Quốc gia đặc biệt, vinh danh những đóng góp lớn của vua Po Klong Garai (1151 – 1205) trong việc phát triển hệ thống thủy lợi và nông nghiệp địa phương.
Hướng dẫn đường đi đến Tháp Poklong Garai
Tháp Po Klong Garai nằm cách Quốc lộ 27 khoảng 300 mét và là một quần thể gồm ba tháp: tháp Cổng (dài 5,10 mét, rộng 4,85 mét, cao 5,65 mét), tháp Lửa (dài 8,18 mét, rộng 5 mét, cao 9,31 mét) và tháp Chính (dài 13,8 mét, rộng 10,71 mét, cao 20,5 mét). Nhìn vào chúng, bạn sẽ bị cuốn hút bởi sự tinh tế của nét kiến trúc, sự sắc sảo của điêu khắc, và màu gạch nung đỏ sẫm vẫn kết dính với nhau bằng một kỹ thuật xây dựng đặc biệt, mà đến nay vẫn chưa có ai giải mã được.
Địa chỉ Tháp Poklong Garai: 52E đường Bác Ái, phường Đô Vinh, Thành phố Phan Rang Tháp Chàm, Tỉnh Ninh Thuận.
Bản đồ hướng dẫn từ Quảng Trường – Bảo tàng Ninh Thuận đến Tháp Poklong Garai:
Dòm mắt qua từng chi tiết trên các tháp, anh Trần Đình Thức, một du khách đến từ Hà Nội, chia sẻ: “Hàng trăm năm trôi qua, nhưng các tháp Po Klong Garai vẫn đứng vững, vẫn đứng ấn tượng giữa bão táp thời gian và thời tiết khắc nghiệt. Điều này thật sự là một biểu hiện của nghệ thuật xây dựng tuyệt vời của những người tiền bối. Tôi sẽ khuyên bạn bè đến đây để chiêm ngưỡng và hiểu sâu hơn về nghệ thuật kiến trúc và văn hóa của người Chăm ở Ninh Thuận.”
Hàng năm, tháp Po Klong Garai trở thành nơi diễn ra nhiều sinh hoạt văn hóa, tôn giáo và tín ngưỡng quan trọng của người Chăm. Vào các dịp lễ lớn như Tết Nguyên Đán, lễ cầu mưa và đặc biệt là lễ hội Ka tê, du khách sẽ có cơ hội tham gia vào không gian tưng bừng và phấn khích của các nghi lễ truyền thống. Ngoài ra, bạn còn có thể thấy xung quanh tháp hàng trăm mâm lễ, chứa đựng bánh trái, thịt gà, dê, rượu và trầu cau, mà các gia đình Chăm dâng cúng cho các vị thần linh, mong muốn mùa màng bội thu và hạnh phúc cho họ.
Để làm cho trải nghiệm tham quan di tích thêm đặc biệt, các nghệ nhân từ làng gốm Bàu Trúc và làng dệt thổ cẩm Mỹ Nghiệp thường được mời đến tháp Po Klong Garai biểu diễn nghệ thuật làm gốm và dệt thổ cẩm trước mắt du khách. Vào các ngày thứ Bảy, Chủ nhật và trong các lễ tết, tháp Po Klong Garai cũng thường tổ chức các buổi biểu diễn văn nghệ dân gian Chăm để phục vụ du khách. Nếu bạn muốn, bạn có thể mượn một số trang phục truyền thống của người Chăm để chụp ảnh lưu niệm và sẽ có hướng dẫn viên thuyết minh miễn phí bằng cả tiếng Việt và tiếng Anh.
Pô Klong Garai, trong tất cả vẻ đẹp và sự linh thiêng của nó, là một tập hợp ba ngôi tháp tượng trưng, bắt nguồn từ những viên gạch nung đỏ sáng mắt. Ba ngôi tháp này là tháp chính, tháp lửa và tháp cổng, mỗi ngôi mang một vị trí và một kiến trúc độc đáo.
Tháp chính, thường được xem là trái tim của Pô Klong Garai, là nơi dành riêng cho việc thờ phụng vua Pô Klong Garai. Với chiều cao ấn tượng và vẻ ngoại hình mạnh mẽ, ngôi tháp này là biểu tượng của lòng kính trọng và tôn vinh đối với vị vua tài hoa này.
Mặt khác, tháp lửa nằm phía Nam là một ví dụ xuất sắc của kiến trúc truyền thống của dân tộc Chăm. Tháp này được thiết kế với hai mái cong cong mô phỏng hình dáng của một chiếc thuyền. Kiến trúc độc đáo này không chỉ là một dấu ấn về văn hóa và truyền thống Chăm mà còn thể hiện sự kỹ thuật và sáng tạo của người xây dựng ngày xưa.
Hơn nữa, Pô Klong Garai còn tổ chức bốn lễ hội quan trọng hàng năm để bảo tồn và thúc đẩy giá trị văn hóa của nó, đồng thời thu hút du khách. Các lễ hội này bao gồm Lễ Chabun (lễ cúng nữ thần mẹ xứ sở), Lễ Peh bi mbeng Yang (lễ mở cửa tháp), Lễ Yuer yang (lễ cầu đảo) và Lễ hội Katê.
Lễ hội Katê, diễn ra vào ngày 1/7 Chăm lịch (tương đương khoảng tháng 9, tháng 10 Dương lịch), là sự kiện tiêu biểu nhất. Nó mang ý nghĩa tưởng nhớ công lao của vua Pô Klong Garai và mong muốn quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa. Sự kiện này không chỉ là cơ hội để người Chăm thể hiện lòng kính trọng và sự tôn vinh đối với vị vua của họ mà còn là dịp để du khách tham gia vào một lễ hội truyền thống đầy màu sắc và ý nghĩa.
